KLUB 4H

• • • 

      KALENDARIUM WYDARZEŃ ORAZ INICJATYW EKOLOGICZNYCH

      W ciągu roku obchodzimy wiele dni poświęconych ekologii. Jest Dzień Psa i Dzień Kundelka, Dzień Kota, Słoni, Tygrysów, Pingwinów, Dzień Zwierząt Laboratoryjnych, Dzień Ryby, Dzień Zwierząt Hodowlanych, Dzień Pszczoły i wiele wiele innych. Świętujemy m.in:

      *02 lutego DZIEŃ MOKRADEŁ – To inaczej Dzień Obszarów Wodno-Błotnych. Co roku zwraca uwagę na znaczenie mokradeł i na ich problemy. Mokradła zatrzymują wodę w środowisku, zatrzymują biogeny i zanieczyszczenia, zmniejszają efekt cieplarniany, są ważnym siedliskiem dla roślin i zwierząt, są elementem korytarzy ekologicznych, umożliwiających migrację zwierząt.

      *11 lutego DZIEŃ DOKARMIANIA ZWIERZYNY LEŚNEJ - “Leśne stołówki” organizujemy tylko w porozumieniu z leśniczym lub przedstawicielem koła łowieckiego. Wróble, kosy czy sikorki uwielbiają drobną kaszę, słonecznik, pestki dyni, nie soloną słoninę oraz kule tłuszczowe. Większe ptaki: kawki, gawrony preferują grube kasze i ziarna. Zwierzętom pomagamy tylko trudnych warunkach.

      *3 marca ŚWIATOWY DZIEŃ DZIKIEJ PRZYRODY - Przypada w rocznicę podpisania Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES). Ma służyć podnoszeniu świadomości na temat wartości dzikiej przyrody oraz zagrożeń powodowanych przez m.in. nielegalny handel zwierzętami. Konwencja zapewnia zrównoważone pozyskiwanie dzikiej fauny i flory oraz przyczynia się do ograniczania międzynarodowego handlu jej okazami. Film o dzikiej florze: https://youtu.be/xL2JT7vWZQs

      *21 marca DZIEŃ LASÓW - Święto to ustanowione zostało w celu podnoszenia świadomości ludzi na temat znaczenia lasów. Na całym świecie organizowane są akcje mające zwrócić uwagę na lasy i ich problemy. Zachęca się ludzi do sadzenia drzew, sprzątania lasów i do przebywania w nich.

      *22 marca ŚWIATOWY DZIEŃ WODY - Celem jest podkreślenie korzyści płynących z gospodarki wodnej, pokazanie skutecznych mechanizmów i narzędzi wzmacniających współpracę, kiedy wody jest mało lub jest ona zanieczyszczona lub gdy ludzie nie mają do niej równego lub żadnego dostępu.

      *01 kwietnia DZIEŃ PTAKÓW - Święto ustanowione na arenie międzynarodowej w 1906 roku podczas ratyfikacji Konwencji o Ochronie Ptaków Pożytecznych dla Rolnictwa.

      *07 kwietnia ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA - Dzień ten jest okazją do spojrzenia na dotychczasowe sukcesy w dziedzinie zdrowia publicznego oraz ma motywować do działania, aby sprostać bieżącym i nadchodzącym wyzwaniom zdrowotnym.

      *22 kwietnia MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ZIEMI - Celem jest promowanie postaw proekologicznych w społeczeństwie, uświadomienie politykom i obywatelom, jak kruchy jest ekosystem planety ludzi.

      *II weekend maja ŚWIATOWY DZIEŃ PTAKÓW WĘDROWNYCH - Jest coroczną kampanią uświadamiającą potrzebę ochrony ptaków wędrownych i ich siedlisk.

      * 22 maja DZIEŃ RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ - Ma ogromne znaczenie dla zrównoważonego rozwoju i zwalczania ubóstwa. Wpływa na poziom życia ludzi, na ilość i jakość pożywienia, dostarcza ludziom środków używanych w medycynie tradycyjnej i do produkcji leków współczesnych. Łączy się z tym wszystkim, co stanowi o jakości życia.

      *05 czerwca DZIEŃ OCHRONY ŚRODOWISKA - Celem jest zwrócenie uwagi na problemy związane z zanieczyszczeniem i ochroną środowiska, pobudzenie ludzi do aktywnej działalności proekologicznej i podnoszenie świadomości ekologicznej.

      *19 września DZIEŃ DZKIEJ FAUNY, FLORY I NATURALNYCH SIEDLISK - Kurczą się lub zanikają naturalne siedliska, a wraz z nimi zamieszkujące je gatunki roślin i zwierząt. Giną przede wszystkim gatunki wyspecjalizowane, gatunki o wąskich wymaganiach pokarmowych i siedliskowych, posiadające utrudnione możliwości migracji z zagrożonych miejsc lub migrujące po zagrożonych szlakach i do zagrożonych siedlisk.

      *22 września DZIEŃ BEZ SAMOCHODU - To promowanie transportu zbiorowego, rowerowego, czy też pieszego celem poprawy jakości powietrza oraz ograniczania hałasu w miastach.

      *27 września ŚWIATOWY DZIEŃ TURYSTYKI - Spowodował, że podróże stały się bardziej popularne. Świat się otworzył, a dostępność i łatwość sprawia, że chętniej wyjeżdżamy i podróżujemy bardziej świadomie.

      *27 września DZIEŃ RZEK - Ma zwiększać świadomość potrzeby ochrony światowych zasobów wodnych, rozsądniej wykorzystywać nasze zasoby rzeczne, a jednocześnie działać na rzecz przywracania im jak najbardziej naturalnych warunków przyrodniczych.

      *28 września ŚWIATOWY DZIEŃ MÓRZ - Zwraca uwagę na pogarszający się stan światowych mórz, które są zasobnymi, kluczowymi ekosystemami planety. Morza są wspólnym dobrem, a ochrona środowiska morskiego powinna być przedmiotem zainteresowania i odpowiedzialności ludzi.

      *04 października ŚWIATOWY DZIEŃ ZWIERZĄT - Dzięki niemu kontynuowana jest idea troski o zwierzęta, szczególnie te najbardziej wrażliwe i zagrożone wyginięciem.

      *14 listopada DZIEŃ CZYSTEGO POWIETRZA - To szczególna okazja, aby zastanowić się na tym, co zrobić, aby jakość powietrza była coraz lepsza oraz przypomnieć działania prowadzone na rzecz czystego powietrza.

      *01 grudnia ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z AIDS - Świat jednoczy się, aby okazać wsparcie osobom żyjącym z HIV i chorym na AIDS

      *05 grudnia DZIEŃ GLEB - Obchody oraz wydarzenia mają na celu zwiększanie świadomości społecznej o roli gleby w środowisku i życiu człowieka.
• • • 

      GEONATURA KIELCE - Ogród Botaniczny w Kielcach

      
      * ogród francuski - charakterystycznym elementem tego miejsca są regularne, symetryczne kompozycje. Krzewy (głównie bukszpany) i drzewa są uformowane i równo przystrzyżone. Znajdują się tutaj również kamiennie ławy i figura 

      *ogród wiejski - znajdują się w nim stare maszyny rolnicze. Wokół posadzone są rośliny lecznicze, przyprawowe, drzewka i krzewy owocowe, a nawet mini plantacja truskawek

      *ogród japoński składa się z czerwonych, drewnianych elementów (brama torii, mostek) oraz drzewka bonsai.

      * ogród orientalny - w jego centrum znajduje się fontanna, a nawierzchnia jest wykonana z płytek z charakterystycznymi wzorami. Posadzono też rośliny: tamaryszek czy hibiskus chiński.

      *3 zbiorniki wodne zajmują 5 tysięcy metrów kwadratowych powierzchni. Możemy przyjrzeć się roślinom wodnym m.in. liliom, pałkom, irysom, cyprysikom błotnym czy trzcinom - zastosowano mostki, kładki oraz tarasy widokowe.  

      *Odsłonięcie geologiczne składa się z wapieni dewońskich z morza tropikalnego ponad 360 milinów lat temu. W skałach znajdują się skamieniałości gąbek oraz koralowców. 

      Warto również przejść się wąwozem,

      *ogród mgieł - Między kolorowymi alejkami rośnie tutaj głównie ozdobna trawa. Nazwa ogrodu pochodzi od pary wodnej, która będzie rozpylana w tym miejscu.

      * Znajdują się tutaj m.in. różne odmiany róż, różaneczników i azalii. Kolekcja róż, tzw. różanka, obejmująca ok. 1400 m2. Ogółem posadzono 4600 sztuk róż zgrupowanych w 15-tu rasach:

      - róże odmian historycznych: Galica, Damasceńska, Centifolia, róż Moss, róż Alba, róż portlandzkich, róż herbatnich, róż remontantów;

      - róże odmian nowoczesnych: rabatowe, parkowe, wielkokwiatowe, okrywowe, miniaturowe, pnące, pienne.

      *wrzosowisko obejmujące ok. 2000 m2. Najważniejszą rolę odgrywa tutaj wrzos pospolity Calluna vulgaris, który posadzony jest w dużych grupach. Na teren kolekcji wprowadzono aż 80 odmian tego gatunku.

      * kolekcja roślin cebulowych, kłączowych i bulwiastych obejmuje ok. 3000 m2. Głównie zgromadzone są tutaj rośliny należące do trzech rodzin: liliowatych Liliaceae, kosaćcowatych Iridaceae i amarylkowatych Amaryllidaceae. Najbogatszy jest zbiór gatunków i odmian kosaćców Iris, potocznie zwanymi irysami. 

      * dział roślin użytkowych z kolekcją roślin przyprawowych i leczniczych posadzonych jako wzniesione zagony w dużych skrzyniach zbitych z drewna Azobe (47 skrzyń o powierzchni 5 m2 i wysokości 40 cm każda).

       * nasadzenia drzew i krzewów w kolekcjach dendrologicznych, prezentujących zarówno roślinność rodzimą (jedliny, buczyny, grądy dąbrowy), jak i obcą (lasy bałkańskie, lasy kolchidzkie, lasy Azji wschodniej).

      * ogród śródziemnomorski - możemy oglądać m.in.: krzewy lawendy, drzewka oliwników, szałwie czy zioła - Forma placyku do wypoczynku, otoczony murem i donicami z roślinami, takimi jak: oleander, lawenda, czy pnącza kwitnące.

      * kolorowa rabata w kształcie kontynentów. Miejsce jest już przygotowane - nasadzenia będą się pojawiać na przestrzeni wiosny i lata - informuje.

• • • 

      ŚWIATOWY DZIEŃ WODY

      To święto ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 22 grudnia 1992, powołane zostało w czasie konferencji Szczyt Ziemi 1992 w Rio de Janeiro w Brazylii, w ramach Agendy 21. 

      W 2010 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję, według której dostęp do czystej wody jest prawem człowieka.  Zużywamy wody słodkiej coraz więcej.

      „Błękitną planetę” - Ziemię, w ok. 70% pokrywa woda, to zaledwie 2,5% to woda słodka, która nadaje się do picia. 

      Obecnie ok. 800 milionów osób cierpi z powodu braku dostępu do czystej wody pitnej to nie tylko banalne kłopoty w życiu codziennym (takie jak utrudnienia w kąpieli czy spłukiwaniu toalety), to także śmiertelne choroby oraz mniejsze szanse życiowe.

      Polskie zasoby naturalne są skromne, porównywalne z zasobami Egiptu. Mamy najmniej wody spośród wszystkich krajów europejskich i amerykańskich, a także w porównaniu z wieloma krajami środkowej Afryki czy południowej i środkowej Azji.

      Światowy Dzień Wody 2023 pod hasłem PRZYSPIESZENIE ZMIAN ma na celu przyspieszenie zmian w celu rozwiązania kryzysu związanego z wodą i kanalizacją.

      Wszyscy musimy podjąć działania. To znaczy Ty! Ty i Twoja rodzina, szkoła i społeczność możecie coś zmienić, zmieniając sposób, w jaki korzystacie, konsumujecie i zarządzacie wodą w swoim życiu. Twoje zobowiązania zostaną dodane do programu działań na rzecz wody.
      Rób co możesz: od prostego oszczędzania wody w gospodarstwie domowym po zagospodarowanie wód deszczowych w ogrodzie.
• • • 

      11. 02. 2022r.  OGÓLNOPOLSKI DZIEŃ DOKARMIANIA ZWIERZYNY LEŚNEJ 

      Leśnicy wspólnie z myśliwymi oraz wolontariuszami ze szkół i organizacji pozarządowych pomagają zwierzętom leśnym przetrwać zimę.

      Dziki, sarny, daniele, jelenie czy łosie - specjalnie dla jeleniowatych systematycznie zimą prowadzone są czynności wykładania drzew ogryzowych. Polega to na ścięciu drzew obfitujących w młodą korę między innymi takich gatunków jak: sosna, świerk w miejscach największego zagęszczenia jeleniowatych. Ptaki, które najczęściej odwiedzają "ptasie stołówki", czyli wróble, kosy i sikory są dokarmiane np. drobną kaszą, słonecznikiem, pestkami dyni, jabłkami, słoniną (koniecznie niesoloną). Większe ptaki, np. kawki, gawrony, chętnie jedzą grube kasze i ziarna. 

      Dużą rolę w odżywianiu zwierzyny i zapobieganiu chorobom odgrywają składniki mineralne, zwłaszcza sól. Zapotrzebowanie zwierząt na nią pokrywane jest z żeru naturalnego, karmy oraz częściowo z rozstawionych lizawek

      W okresie zimowym jeszcze groźniejsze dla zwierząt leśnych niż mróz, głód i brak wody - są wałęsające się i polujące psy. 

• • • 

      PROFILAKTYKA NOWOTOWOROWA

      Każdego roku na świecie choruje na nowotwory 10 mln ludzi. Solidaryzujemy się z nimi:

      21 - 25 września Europejski Tydzień Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi

      4 października Światowy Dzień Onkologii,
      15 października  Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi,
      Różowy Październik - Miesiąc Walki z Rakiem Piersi,
      4 luty Światowy Dzień Walki z Rakiem,
      15 luty Międzynarodowy Dzień Walki z Rakiem Dzieciństwa
      23 maja Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty,
      8 czerwca Światowy Dzień Guza Mózgu,
      16 czerwca Światowy Dzień Raka Nerki

      Nowotwory wcześnie wykryte i właściwie leczone ni muszą być wyrokiem. Przedstawiamy prezentacje uczniów naszej szkoły dotyczące profilaktyki nowotworowej:

      Jak_ustrzec_sie_przed_nowotworam_Kacper_Dabek_Kl._VII_A.pptx

       
• • • 

      ŚWIĘTO KONSTYTUCJI 3 MAJA

      Konstytucja 3 maja 1791r. stała się symbolem dążenia do naprawy państwa, aby przetrwało, ocaliło suwerenność, było sprawne, aby niepodległa była silna, zamożna, szczęśliwa, sprawiedliwa. 

      Konstytucja 3 Maja utraciła moc 23 listopada 1793 roku. Przez 123 lata niewoli Ustawa Rządowa z 3 maja 1791 roku istniała w świadomości Polaków jako symbol walki o niepodległość.

       Obchody tego święta były zakazane podczas rozbiorów. 3 maja 1916 roku zorganizowano też Święto NMP Królowej Polski. Święto zatwierdził oficjalnie w 1920 roku Ojciec Święty Benedykt XV.  Od 1919 roku było już Świętem Narodowym zatwierdzonym przez Sejm. 

      Święto Konstytucji 3 Maja zostało zdelegalizowane przez hitlerowców i sowietów podczas okupacji Polski w czasie II wojny światowej. W styczniu 1951 r. święto 3 maja zostało oficjalnie zdelegalizowane przez władze komunistyczne. W roku 1981 ponownie władze świętowały uchwalenie majowej konstytucji.

      Do roku 1989 w tym dniu często dochodziło w Polsce do protestów i demonstracji antyrządowych i antykomunistycznych Od kwietnia 1990 r. Święto Konstytucji 3 Maja należy do uroczyście obchodzonych narodowych świąt. Tradycyjnie w dzień 3 maja odbywają się uroczyste nabożeństwa oraz uroczystości pod najważniejszymi pomnikami.

      2 maja - Dzień Flagi został ustanowiony przez Sejm w 2004 roku. To święto, które ma wyrażać szacunek do flagi i propagować wiedzę o polskiej tożsamości oraz symbolach narodowych.

• • • 

      ŚWIATOWY DZIEŃ ZIEMI

      Przywróć naszą Ziemię (hasło przewodnie 2021 r.) Podczas obchodów Światowego Dnia Ziemi w Polsce organizowane są liczne konferencje i festyny ekologiczne. 

      Międzynarodowy Dzień Ziemi, jest największym na świecie świętem ekologicznym, obchodzonym od 1970 r. Jako pierwszy z ideą Dnia Ziemi wystąpił John McConnell na konferencji UNESCO, dotyczącej środowiska naturalnego w 1969 r.

      W Polsce obchody Dnia Ziemi zostały zapoczątkowane w 1990 r. Celem święta jest promowanie proekologicznych postaw w społeczeństwie oraz budowanie wspólnej odpowiedzialności za Ziemię. To największe ekologiczne święto obchodzone jest obecnie w 192 krajach.
• • • 

      ŻOŁNIERZE WYKLĘCI

      Żołnierze Wyklęci to ci, którzy w latach 40. i 50. ubiegłego wieku, o naszą wolność i niepodległość walczyli i w tej walce zapłacili cenę najwyższą...

       

       „Barabasz” dotarł do dowódcy plutonu konspiracyjnego na placówce Wzdół – „Beja” (Jan Sadza). Ten przekazał mu do dyspozycji już działającą grupę dywersyjną, w skład której wchodzili: „Andrzej” (Henryk Pawelec), „Bogdan” (Stanisław Kozera), „Dan” (Stefan Fąfara), „Orlicz” (Stanisław Łubek), „Madej” (Jan Śniowski), „Roch” (Stanisław Lutek) oraz „Jurand” (Bolesław Boczarski).  Oddział przebywał początkowo w rejonie Suchedniowa, poznając się wzajemnie i ćwicząc strzelanie, dokonując również kilku akcji dywersyjnych. Oddział formowano w rejonach Bodzentyna i Suchedniowa.

      Oddział utworzono na Bukowej Górze koło Klonowa (lasy suchedniowskie). Do grupy dołączali kolejni członkowie, m.in. „Mietek” (Władysław Szumielewicz), „Heniek” (Henryk Giżycki), „Chmiel” (Stanisław Jończyk), „Cisowski” (Józef Kruk) i inni. Średnia wieku partyzantów wynosiła 19 lat. 23 czerwca 1943 r. oddział otrzymał nazwę „Wybranieccy” nawiązującą do tradycji piechoty wybranieckiej. Maj 1944 roku to okres intensywnych ćwiczeń i szkoleń żołnierzy plutonu, akcje aprowizacyjne i dozbrojeniowe. Część ludzi odchodzi do plutonu ochrony radiostacji Skała – II pod Bukową Gorę.  Dotychczas operowali w rejonie Bukowej Góry i Radostowej, kwaterując po wsiach (Łączna, Kapkazy), a niektórzy we własnych domach, zbierając się w lesie tylko na szkolenia i przed akcjami.

      Pierwszą dużą akcją przeprowadzoną całością sił było rozbicie dwóch pociągów pospiesznych oraz jednego towarowego pod Suchedniowem w nocy 2/3 lipca 1943 r. Do ważniejszych akcji zaliczyć należy także m.in. kolejne uderzenie na pociąg nocą 12/13 lipca pod Podłaziłem.

      Od 2 sierpnia kompleks lasów ciągnących się na przestrzeni od miejscowości Psary koło Św. Katarzyny do Gózd - Barcza tj. szosy Warszawa-Kraków zaczął być obstawiany przez niemieckie oddziały „własowców”. W nocy z 2 na 3 sierpnia pierścień obławy nie był jeszcze szczelny, ale oddziały podjęły decyzję o pozostaniu na terenie. „Jurand” nie chciał pozostawić mieszkańców wsi Klonów bez ochrony. Ulokował się z oddziałem na Bukowej Górze i oczekiwał na rozwój wypadków.

      Dzień 3 sierpnia przeszedł na ogół spokojnie. Obserwowano przybywanie nowych oddziałów niemieckich, zajmujących stanowiska w odległości około 300 m od lizjery lasu. Pierścień zaciskał się coraz bardziej. Niemcy rozpoczęli ostrzeliwanie północnego zbocza Bukowej Góry od strony wsi Łączna- Zagórze i Wzdołu Rządowego.  W dniu 4 sierpnia zaobserwowano kilka kolumn kawalerii i piechoty własowców, przesuwających się w odległości około 500 m od lizjery lasów. Około godz. 6-tej pierwsze tyraliery zaczęły zbliżać się do lasu. 

      W połowie lipca niedaleko od oddziału „Juranda” zakwaterowały dwa inne oddziały partyzanckie. Jak się okazało we wsi Brzezinki zakwaterowała kompania por. Władysława Kołacińskiego „Żbik”, a we wsi Klonów kompania por. Romana Bispinga „Grot”. Oba oddziały reprezentowały Narodowe Siły Zbrojne.

      W dniu 2.VII. 1943 r. hitlerowcy rozstrzelali 16 mieszkańców wsi Klonów, wydarzenie to upamiętnia pomnik ofiar egzekucji, ofiary egzekucji pochowano na cmentarzu we Wzdole Rządowym:

       

      Zych Stanisław                  lat 23
      Zych Bolesław                   lat 21
      Kaleta Antoni                    lat 40
      Moskal Leon                      lat 35
      Łakomiec Tomasz            lat 26
      Korus Mieczysław            lat 25
      Kupis Antoni                      lat 25
      Sławeta Stefan                 lat 19
      Zieliński Ignacy                 lat 60
      Jurzyński Mieczysław     lat 15
      Karyś Władysław              lat 18
      Ściwiarski Franciszek      lat 16
      Łakomiec Józef                 lat 18
      Jurzyński Jan                      lat 23
      Kupis Jan                             lat 16
      Wnuczek Władysław      lat 23

       

      W dniu 17 lipca 1943 r. do obozu „Wybranieckich” w lasach Cisowskich przybywa łączniczka z rozkazami zlikwidowania agenta Kripo w Klonowie - Jończo. Do akcji w Klonowie, „Barabasz” wyznacza sekcję „Wiernego”

      Henryk Kozubski „Kaliński", Władysław Staromłyński „Żbik" i Władysław Wasilewski „Oset" przybyli na partyzanckie zgrupowanie na Swiniej Górze oraz sekretarz Kieleckiego Okręgu PPR Mieczysław Kowalski „Michał" i przedstawiciel Sztabu Głównego GL Franciszek Księżarczyk „Michał". W dniu 15 maja, na skutek zdrady agenta gestapo, miejsce koncentracji zostało wykryte przez niemiecki samolot i otoczone dużymi siłami żandarmerii i policji. Partyzanci rozpoczęli nierówna walkę z wrogiem, wycofując się ze zgrupowania poszczególnymi oddziałami. Pomimo znacznej przewagi Niemcom nie udało się rozbić oddziałów GL. Partyzanci tracąc 5 zabitych i kilku rannych wydostali się z okrążenia.

      „Cichociemni” por. Eugeniusz Gedymin Kaszyński „Nurt”

      oraz ppor. Waldemar Mariusz Szwiec „Jakub”, „Robot” mieli za sobą pierwsze udane akcje (m.in. zasadzka na Baranowskiej Górze 26 lutego 1943 r.). Bazą dywersji był Michniów, wieś w środku lasu, na drodze pomiędzy Suchedniowem a Bodzentynem, której mieszkańcy w przeważającej części związani byli z konspiracją. Ponadto w lesie na pobliskim Kamieniu Michniowskim od kwietnia 1943 r. biwakował liczący kilkunastu żołnierzy oddział pod dowództwem kpr. Józefa Domagały „Wilka”. 

      Zgrupowanie pod dowództwem por. cc. Eugeniusza Gedymina Kaszyńskiego „Nurta”, II Zgrupowanie - ppor. cc. Waldemara Szwieca „Robota”, III Zgrupowanie - ppor. Stanisława Pałaca „Mariańskiego” oraz od 8 września 1943 r. Zwiad Konny pod dowództwem wachm. Tomasza Wójcika „Tarzana”przy Komendancie „Ponurym” - do ważniejszych akcji zaliczyć należy także m.in. kolejne uderzenie na pociąg nocą 12/13 lipca pod Podłaziem.

      Aleksander Życiński „Wilczur” urodził się w 1926 roku., walczył w oddziale Jana Piwnika „Ponurego” oraz Antoniego Szackiego „Dąbrowskiego”. Latem 1944 roku wstąpił do Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych. Został aresztowany w łapance i wywieziony w okolice Magdeburga. Uciekł z obozu i przedostał się do polskich sił zbrojnych. Po powrocie na Kielecczyznę w 1947 roku utworzył samodzielny oddział partyzancki w Suchedniowie.  Pułkownik Franciszek Niepokólczycki „Halny” tak określił przyczyny ponownego „zejścia do podziemia”: „Trzeba było szukać innej formy walki, ale nie było wolno kapitulować. Ciągłość walki była dla mnie sprawą oczywistą, formy jej - różne […]. Też o godność narodową i żołnierską nam szło

• • • 

      ŚWIĘTOKRZYSKI PARK NARODOWY

      Świętokrzyski P.N. otacza szczyt: Agata 613,7 m n.p.m., Łysica 613,4m n.p.m.,park  
      Pasmo Klonowskie ( obwód Klonów,  szczyt: Bukowa Góra 467m n.p.m.) osiąga długość  6 km, szerokość do 2 km, ze schroniskami skalnymi do 2 m długości.
      Otulina parku: Zagórze położone na kwarcycie ze skamieniałościami: ramienionogi, małże, ślimaki, trylobity, liliowce, mszywioły, z wybrzeża morskiego w sylurze.
      Kamieniołom (czynny od 1974r do 2035r) leżał w sylurze przy ujściu rzeki, gleby iły z inkluzjami  wapieni, zachowane okopy z II Wojny Światowej.
      Czerwona Górka jest lokalizacją złoża piaskowców triasowych do eksploatacji.
      Obniżenia dolin z V-kształtnych przyjmują U-kształtne, leżą na wysokości ok. 330 m n.p.m. Obserwujemy: wypłaszczenia terenu, skałki, formy osuwiskowo-ześlizgowe, przemarzanie gleby, erozję wietrzną i wodną, pokrywy pylaste w dolinach, tamy bobrowe, bramy lodowcowe, śródleśne łąki, zalesianie pół, zastoiska chłodnego powietrza, zaleganie smogu. Klimat obszaru jest chłodniejszy, z elementami górskiego, dużo opadów. Wody podziemne stanowią zasoby ubogie,  złej jakości 67%, lub zadawalającej tylko do 8%: zawierają Al, Cd, Co, Li, Mn, Ni, Ca, Ba, Sr, Zn, P, jony siarczanowe i bakterie kałowe - dominuje pH kwaśne (4, 88 do 7,69). Gleby Zagórza są zdewastowane, leśne (99%), w Klonowie są płatowo-torfowe, murszowate, słabo uwodnione, .Lasy ubogo zróżnicowane : buczyny, bór mieszany, łęgi na terenach podmokłych o podłożu gliniastym, nieprzepuszczalnym dla wody, kwaśnym. Wzdłuż szlaków turystycznych są miejsca ruderalne. Badania potwierdziły występowanie organizmów:  turzyca rzadkokłosa, gajowiec żółty, niecierpek pospolity, tarczownica zwyczajna, pępawa błotna, kopytnik pospolity, świerząbek orzęsiony, śledziennica skrętolistna, pokrzywa zwyczajna, starzec kędzierzawypojawiają się także gatunki borowe oraz olsowe. Należą do nich: kosmatka owłosiona, turzyca długokłosa, skrzyp leśny, tujowiec tamaryszkowaty, biczyca trójwrębna, a nawet sporadycznie pojawiająca się borówka czarna, gajowiec żółty, konwalijka dwulistna, szczawik zajęczy, jeżyna gruczołowata, rzadziej przytulia wonna. Natomiast licznie pojawiają się paprocie: nerecznica samcza, n. krótkoostna, n. szerokolistna, wietlica samicza, cienistka trójkątna. W warstwie mchów dominują żurawiec falisty, tujowiec tamaryszkowaty, widłoząbek włoskowy, rokiet cyprysowy, złotowłos strojny. Zalicza się tu zbiorowiska pól uprawnych, ugorów i odłogów oraz zbiorowiska terenów wydeptywanych i ruderalnych. Grunty orne mają marginalne znaczenie W miejscach silnie wydeptywanych obecne są tak zwane zbiorowiska dywanowe (spodzichy): życicy trwałej, rdestu ptasiego i wiechliny rocznej. Analogicznym zbiorowiskiem na drogach i ścieżkach leśnych jest Prunello-Plantaginetum z głowienką pospolitą i babką większą. W szczelinach bruku, płyt chodnikowych i innych betonowych elementów występuje z kolei zbiorowisko mszaków i drobnych roślin jednorocznych . W miejscach nie podlegających już tak silnej presji, ale pozostających pod wpływem człowieka (m.in. przy ogrodzeniach, płotach, w  przydrożnych rowach) obecne są zbiorowiska ruderalne: pokrzywa zwyczajna, mierznica czarna, jasnota biała, bylica pospolita, łopian   większy, stulisz lekarski czy sałata kompasowa. Najcenniejsze epifity i epiksylity leśne związane są zwykle z obecnością starych drzew. Sędziwe buki, jodły, jawory, dęby oraz jarzębiny są częstym składnikiem lepiej zachowanych fragmentów fitocenoz. Stare drzewa kończąc swój żywot wywracają się, pozostawiając na dnie lasu przez długi okres czasu drewno w różnym stopniu rozkładu. Takie mikrosiedliska są z kolei miejscem występowania wielu stenotopowych epiksylitów, np. krużynki Hedlunda, trzonecznicy brunatnawej i trzonecznicy nagiej. Gatunkami krytycznie zagrożonymi (CR) są: świdrzyk siedmiogrodzki, poczwarówka jajowata. Gatunkami zagrożonymi (EN): poczwarówka zwężona. Gatunkami bliskimi zagrożenia (NT): przeźrodka Kotuli, ślimaczek zapoznany, szklarka zielonawa, ślimak żółtawy. Gatunkami o zagrożeniu nierozpoznanym (DD): błyszczotka lśniąca,  bezoczka podziemna. Ochroną w  ramach sieci Natura 2000 zostały objęte cztery gatunki mięczaków: poczwarówka zwężona, poczwarówka jajowata, poczwarówka Geyera. W Załączniku V Dyrektywy Siedliskowej umieszczono jeden gatunek – ślimaka winniczka. Potwierdzono występowanie 14 gatunków płazów i 6 gatunków gadów: ropucha szara i  żaba trawna, kumak nizinny, grzebiuszka ziemna oraz ropucha paskówka, grzebiuszka ziemna, ropucha zielona i ropucha paskówka, jaszczurka żyworodna, a  na terenach niżej położonych jaszczurka zwinka. Na uwagę zasługuje niewielka liczebność zaskrońca zwyczajnego.137 gatunków ptaków ( 103 uznano za lęgowe, 12 za prawdopodobnie lęgowe zaś 22 za przelotne): czapla nadobna, kania czarna, sosnówka, zniczka, zięby, rudzika, zięba, sosnówka, rudzik, mysikrólik, kapturka, śpiewak, strzyżyk, jarząbek, siniak, puszczyk uralski, dzięcioł białogrzbiety, orzechówka, muchołówka mała, gęś gęgawa (P), gęś zbożowa, gęś białoczelna (P), krzyżówka, cyraneczka (P/Z), przepiórka, bażant, kuropatwa, jarząbek, siniak, grzywacz, turkawka (PL), sierpówka, lelek (PL), jerzyk, kukułka, derkacz, kokoszka, łyska (PL), żuraw, czajka, słonka, kszyk (PL), samotnik, bocian biały (P/Z), czapla siwa (P/Z), trzmielojad, orlik krzykliwy (P), błotniak stawowy (P/Z), krogulec, jastrząb, kania czarna (P), myszołów włochaty (P/Z), Pliszka górska, sóweczka (PL), włochatka, uszatka, puszczyk uralski, dudek (P/Z), krętogłów, dzięcioł zielonosiwy, dzięcioł zielony, dzięcioł czarny, dzięcioł średni, dzięciołek, dzięcioł duży, dzięcioł białoszyi (PL), dzięcioł białogrzbiety, zimorodek (P/Z), pustułka,kobuz, sokół wędrowny (P), wilga, gąsiorek, srokosz (PL), sójka, sroka, orzechówka, kawka, gawron, kruk, wrona (PL),sosnówka, czubatka, sikora uboga, czarnogłówka, modraszka, bogatka, lerka, skowronek, strumieniówka, oknówka, dymówka, świstunka leśna, piecuszek pierwiosnek, raniuszek, kapturka, gajówka, jarzębatka, piegża, cierniówka, mysikrólik, zniczek, jemiołuszka (P/Z), kowalik, pełzacz leśny, pełzacz ogrodowy, strzyżyk, szpak, pluszcz (P/Z), muchołówka szara, rudzik, słowik szary, muchołówka mała, muchołówka żałobna, muchołówka białoszyja (PL), pleszka, kopciuszek, pokląskwa, paszkot, śpiewak, droździk (P/Z), kos, – kwiczoł, płochacz halny (P/Z), pokrzywnica, wróbel, mazurek, świergotek drzewny, świergotek łąkowy, pliszka żółta, pliszka górska, pliszka siwa, zięba, jer (P/Z), grubodziób, gil, dzwoniec, makolągwa, krzyżodziób świerkowy (PL), szczygieł, kulczyk, czyż, potrzeszcz, ortolan (PL), trznadel, potrzos (PL). Ssaki: bóbr europejski, traszka grzebieniasta, poczwarówka zwężona, skójka gruboskorupowa, przeplatka aurinia , czerwończyk nieparek, pachnica dębowa, zgniotek cynobrowy, zagłębek bruzdkowany. chrząszcze: zgniotek cynobrowy i zagłębek bruzdkowany. Gatunki te, w szczególności zaglębek bruzdkowany, są ściśle związane z ekosystemami leśnymi, stanowiąc doskonały wskaźnik zachowania właściwego stanu ekologicznego lasu i  ciągłości zachowania tego stanu od czasów przedhistorycznych. Do ważnych przedmiotów ochrony należą dwa gatunki mchów: bezlist okrywowy, widłoząb zielony oraz bóbr europejski, a także 3 gatunki bezkręgowców: czerwończyk nieparek, przeplatka aurinia, pachnica dębowa. Pasmo Klonowskie stanowiło obszar działań w czasie wojen napoleońskich, powstania styczniowego, I i II Wojny Światowej, partyzantów z AK, liczne Miejsca Pamięci Narodowe: przy S.P. w Zaleziance, w Łącznej , w Klonowie,  na cmentarzu we Wzdole, Brzezinkach,  Łącznej, w Bodzentynie, płycie Kościoła Parafialnego w Łącznej.Rozwijano twórczość ludową ( Jan Gajzler),  przekazywano legendy: o żołnierzu napoleońskim i powstańcu styczniowym.

      Opracowano: link: https://liblink.pl/A2XYvVjik6
• • • 

      ŚWIATOWY DZIEŃ WALKI Z AIDS

      1Światowy Dzień AIDS (zwany także Światowym Dniem Walki z AIDS) obchodzimy od 1988 roku, dzięki inicjatywie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).  HIV zakaża komórki układu odpornościowego, a następnie się w nich namnaża. Atakuje przede wszystkim limfocyty Th (w szczególności CD4). Po kilku latach od zakażenia reprodukcja wirusa doprowadza do stanu immunosupresji, czyli spowalniania procesu wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych. Spowodowane jest to utratą limfocytów T, co w konsekwencji uniemożliwia odpowiedź immunologiczną. Organizm staje się wtedy podatny na różnego rodzaju zakażenia, choroby oportunistyczne i nowotwory.

      Zaburzenia pracy układu odpornościowego nazwano zespołem nabytego niedoboru odporności (AIDS, ang. acquired immunodeficiency syndrome). Szybkość zmniejszania się liczby limfocytów Th z białkiem CD4 jest ściśle związana z poziomem wiremii, czyli liczbą kopii wirusa w mililitrze krwi. Po około trzech tygodniach od zakażenia produkowane są przeciwciała przeciwko białkom otoczki HIV, tzw. anty‑HIV. Jednak ich działanie jest niewystarczające, aby zneutralizować zakażenie.
      Limfocyty Th (CD4) są rodzajem krwinek białych. Biorą udział w obronie organizmu przed wirusami. Podczas zakażeń wirusowych następuje ich wzmożona produkcja. W przypadku zakażenia HIV ulegają jednak zniszczeniu na skutek działania tego wirusa.
      HIV należy do tej samej rodziny co małpi wirus niedoboru odporności (SIV, ang. simian immunodeficiency virus) i koci wirus niedoboru odporności (FIV, ang. feline immunodeficiency virus) oraz lentiwirus małych przeżuwaczy (SRLV, ang. small ruminant lentivirus). Wszystkie te wirusy powodują upośledzenie czynności układu odpornościowego
      Zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS) rozwija się po długim czasie od zakażenia HIV. Początkowo u osoby zakażonej obserwuje się immunosupresję. W jej wyniku dochodzi do rozwoju różnych schorzeń oportunistycznych, nowotworów złośliwych oraz zespołów chorobowych, których osłabiony organizm nie może zwalczyć.  Pierwszy przypadek AIDS został opisany w literaturze medycznej w 1981 roku.
      W 2018 roku ruszyła kampania społeczna „Mam czas rozmawiać”, której celem jest promocja edukacji na temat HIV i AIDS oraz innych chorób przenoszonych drogą płciową.
      Na podstawie danych z końca 2018 r. stwierdzono, że około 23 000 osób może być zakażonych HIV. Nowe zakażenia dotyczą przede wszystkim osób w wieku od 20 do 40 lat. Najczęstszą ich przyczyną jest przenoszenie wirusa przez nieświadomych nosicieli. Wczesne wykrycie zakażenia i szybkie podjęcie terapii umożliwia życie w zdrowiu bez AIDS.
      W 1985 r. wdrożono w Polsce nadzór epidemiologiczny nad HIV/AIDS. Bazuje on na zgłoszeniach nowo wykrytych zakażeń HIV. 
      HIV wiąże się z cząsteczką CD4 obecną na komórce gospodarza przez białko gp120. Następuje fuzja białek otoczki wirusa z błoną komórkową gospodarza. W wyniku fuzji zostaje odsłonięty RNA wirusa, który wnika do komórki gospodarza. W wyniku odwrotnej transkrypcji RNA HIV zostaje „przepisany” na DNA HIV. Powstały DNA HIV wiąże się z białkami wirusowymi i wnika do jądra komórkowego, gdzie integruje się z DNA gospodarza. W jądrze zachodzi proces transkrypcji. Powstały RNA eksportowany jest do cytoplazmy komórki, gdzie zachodzi proces translacji. Utworzone w ten sposób białka wirusa i RNA HIV wędrują do błony komórkowej gospodarza, gdzie formują wirion. Nowo powstałe wiriony uwalniane są w wyniku lizy komórki gospodarza i mogą atakować kolejne komórki.
      Identyfikacja czynnika wywołującego AIDS zapoczątkowała badania nad opracowaniem leków oraz szczepionki przeciwko HIV – dotąd niestety bezskuteczne. Istnieje jednak możliwość znacznego spowolnienia postępu choroby przez zastosowanie kompleksowej terapii. Wykorzystuje się do niej leki hamujące replikację wirusa oraz środki immunomodulujące. Leczenie antyretrowirusowe ocenia się jako skuteczne, gdy po czasie od 4 do 12 tygodni od jej rozpoczęcia poziom wiremii się obniża.

• • • 

      DZIAŁALNOŚĆ KLUBU W ROKU SZKOLNYM 2017/2018

      27 września 2017r. członkowie Klubu uczestniczyli w warsztatach edukacyjnych pt. „Poznaję i chronię własne dziedzictwo przyrodnicze”,  w osadzie średniowiecznej w Hucie Szklanej i w Muzeum Przyrodniczym na Świętym Krzyżu, zgodnie z projektem Dyrekcji Świętokrzyskiego Parku Narodowego w Bodzentynie. Uczestnicy wykonali fotorelację i wzięli udział w konkursie na przyrodnicze foto story. 

      20 października 2017r. reprezentowali społeczność szkolną w drużynowym konkursie organizowanym w ramach IX Rajdu Edukacyjnego w Bodzentynie p.t. „Puszcza Jodłowa” zorganizowanym przez Świętokrzyski Park Narodowy.  Przez cały październik i listopad 2017r. prowadzili obserwacje roślin i grzybów, zwierząt spotykanych w okolicy Łącznej z uwzględnieniem gatunków ustawowo chronionych.

      Przygotowują się do konkursu: „Rozpoznaj gatunki roślin, zwierząt i grzybów”.

      W październiku, listopadzie i grudniu 2017r. prowadzili indywidualne obserwacje meteorologiczne, odczyty z przyrządów pomiarowych  w Stacji Pogody.

      Ich wyniki i pokaz doświadczeń z zakresu meteorologii demonstrowali podczas Dnia Otwartego Szkoły, 21 marca 2018 r.

      Najlepsi uczniowie, pod opieką nauczyciela, przygotowali grę dydaktyczną z wielkim testem ekologiczno - przyrodniczym o Łącznej i okolicy. Było to działanie w ramach  XXVII edycji Konkursu Województwa Świętokrzyskiego - Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych w Kielcach pod hasłem„ Ekologia, my i region, w którym żyjemy”. Tegoroczny temat konkursowy brzmiał „Oglądanie telewizji, gry na komputerze, wyprzedaże w supermarketach to popularne sposoby spędzania czasu, które negatywnie wpływają na rozwój młodego człowieka. Wskaż w jaki sposób zachęcić do aktywnego spędzania czasu wolnego w oparciu o parki krajobrazowe lub Nadleśnictwo.”

      Klubowicze badali zanieczyszczenia gleby, stan zapylenia powietrza i wody jesienią. Wyjaśniali dlaczego nie należy biegać wzdłuż ruchliwej drogi. Doświadczalnie określali stan biodegradacji odpadów i sposoby segregacji śmieci. Używali kart demonstracyjnych celem opisywania cyklu życia metalu, plastiku, drewna i szkła, poznawali proces recyklingu.

      Od października 2017r. dokonali skupienia energii słonecznej przy użyciu zwierciadła kulistego wklęsłego. Sprawdzali szybkość nagrzewania białej i czarnej kartki. Umieszczone piórko ptasie w ognisku zwierciadła pali się po 1 godzinie przy wysokim nasłonecznieniu. Podłączyli silniczek ze śmigiełkiem i fotoogniwem skierowanym w stronę świecącej lampki - fotoogniwa zamieniły energię promieniowania słonecznego bezpośrednio w energię elektryczną.

      Uczniowie określali czas słoneczny w Łącznej z użyciem przyrządu Eko - Bio Plus. 27 listopada poznali zasady działania i wykorzystania turbiny wodnej.

      Wykonali doświadczenie z użyciem modelu turbiny wodnej: przedstawili zasadę działania i rozmieszczenie elektrowni wodnych w Polsce co pozwala realizować zasadę racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi zgodnie z ideą ekorozwoju.

      Uczennica klasy VIb wykonała i przedstawiła prezentację: Odnawialne źródła energii”

      Od 8 grudnia 2017r. uczniowie mierzyli poziom hałasu w szkole (110 dB na przerwach do 84 dB na lekcji) oraz promieniowanie UV ( 12.01.2018r. naturalne - 115, lampy w pracowni - 9, 10.01.2018 r. odpowiednio 530 oraz 5, 26.01.2018 r. odpowiednio 542 oraz 10, 02.02.2018 r. odpowiednio 560 oraz 5, 09.02.2018 r. odpowiednio 520 oraz 5, 02.03.2018 r. odpowiednio 1700 oraz 3). Uzyskane wyniki interpretowali jako wpływające niekorzystnie na zdrowie klientów szkoły. 

      W grudniu 2017r. badali doświadczalnie próbkę gleby 200g z terenu wokół szkoły w Łącznej. Określili zawartość procentową frakcji glebowych: #5 – 129g, #10 – 97g, #35 – 185g, 92,5%, #60 – 3g, 1,5%, #120 – 3g, 1,5%, #230 – 3g, 1,5%.

      Poznawano zjawisko plazmolizy jako skutek posypywania solą jezdni zimą.

      15 stycznia 2018r. przedstawili działanie modelu bioenergii wykorzystujące etanol do produkcji energii elektrycznej.

      Od lutego 2018r. poznawali zależności między organizmami w lesie, wzbogacali wiedzę o biocenozie lasu z użyciem planszy dydaktycznej, poznawali różnorodność ekosystemów leśnych na świecie.

      Brali udział w szkolnym konkursie wiedzy o lesie i Świętokrzyskim Parku Narodowym, pięciu z nich uczestniczyło w XVI Powiatowym Konkursie Ekologicznym „Wiedzy o Lesie” w Skarżysku w dniu 04.04.2018r organizowanym przez Nadleśnictwo Skarżysko i SP nr 13.

      Dwie drużyny, we współpracy z Nadleśnictwem Skarżysko i Nadleśnictwem Suchedniów, wykonały projekt i przedstawiły społeczności szkolnej prezentację pt. „Cztery pory roku w lesie”.

      Uczniowie zapisani do klubu uczestniczyli w eliminacjach szkolnych, a najlepsi reprezentowali szkołę w konkursie „Ekotest 2018” organizowanym przez Ogólnopolskie Centrum Edukacji w Warszawie.

      23 kwietnia 2018 r. przygotowali szkolny apel poświęcony „Światowemu Dniu Ziemi”.

      Uczniowie przygotowali fotografie w formie elektronicznej w ramach II Regionalnego Konkursu Fotograficznego w Skarżysku pt. „Przyroda wokół nas”.

      Wiosną uczniowie prowadzą badania  wody, powietrza i gleby w gminie Łączna analizują wyniki w ramach realizacji projektu ekologiczno-przyrodniczego Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Kielcach i Gminy Łączna pn. „Pracownia edukacji ekologiczno- przyrodniczej w szkole podstawowej”.
• • • 

      CZYM JEST KLUB 4H ?

      Szkolny klub 4H rozwija zainteresowania społeczno-przyrodnicze w oparciu o lokalne zasoby.

      Uczniowie klas czwartych, piątych i szóstych pogłębiają wiedzę i umiejętności na wycieczkach, celem poznania walorów przyrodniczych, społecznych i historycznych gminy Łączna.